جلد نخست "نگاهی به تاریخ و ادبیات ایران"، اختصاص دارد به بررسی تاریخ و ادبیات مردم ایران از روزگار پیش از اسلام تا اوایل قرن هفتم .نگارنده  در این کتاب، طبقه بندی تاریخی را ملاک تقسیم زبان و ادبیات ایرانی قرار  داده تاریخ زبان ها و ادبیات ایرانی را به سه بخش "حوزه تاریخی ایران  باستان"، "حوزه تاریخی ایران میانه "و "حوزه تاریخی ایران نو "تقسیم کرده  است ;از این رو، در آغاز هر فصل زمینه تاریخ سیاسی ـ اجتماعی هر دوره،  سپس سیر فرهنگ، ادبیات و زبان را در آن برهه از زمان مطالعه و بررسی  می نماید .در کتاب همچنین برخی شاعران و نویسندگان قرن چهارم تا اوایل  قرن هفتم معرفی شده نمونه ای از اشعار آنها نیز درج گردیده است .این  کتاب برای درس دو واحدی "تاریخ ادبیات "در دوره کارشناسی زبان و ادبیات  فارسی در نظر گرفته شده است .