شهرستان جلفا به صورت نوار باریکی در مرز شمالی آذربایجان شرقی با جمهوری خودمختار نخجوان و جمهوری ارمنستان قرار دارد. این شهرستان در کنار رود ارس واقع شده است. در گذشته جلفا جزئی از نخجوان، وابسته به ایالت آذربایجان ایران بود. ولی بعد از امضای عهدنامه ی ترکمان چای در سال 1243 هـ . ق به دو قسمت تقسیم شد. مبنای این تقسیم رودخانه ی ارس بوده است. جلفای جمهوری آذربایجان قدیم تر و بزرگ تر از جلفای ایران است و زمین های نسبتا مرغوب و با شیب تند دارد. کتاب حاضر جلد دوم از مجموعه ی "جلفا از دیرباز تا کنون" و حاوی اطلاعاتی در باب فعالیت های اقتصادی، گمرک و آموزش و پرورش شهرستان جلفا است. مقدمات تاسیس گمرک جلفا پس از خاتمه ی جنگ های ایران و روس و انعقاد عهدنامه ی ترکمان چای ـ که جلفا مرز بین ایران و روس گردید ـ شروع شد، هم چنین پرونده ی گمرک حاکی از آن است که مدت ها در جلفا از دولت ایران حق العبور گرفته می شده است. گمرک جلفا از اولین گمرکات کشور است که تشکیلات اداری و ساختمانی آن به دستور مسیو نوز بنا گردید. در این فصل علاوه بر گمرک جلفا، درباره ی راه آهن، صنایع دستی، کشاورزی، معادن و پایانه ی مرزی جلفا نیز مطالبی درج گردیده است.