نگارنده در کتاب حاضر آن دسته از سخنان و خطبه های حضرت علی (ع) در نهج البلاغه را که در خصوص مبحث عقلانیت و معنویت است گرد آورده،  شرح و توضیحاتی بر آن نگاشته است .کتاب موضوعاتی از این قبیل را  شامل می شود" :وارستگی و آزادگی و نه گسستگی و وابستگی"، "عمل گرایی،  و هم ستیزی و عقل اندیشی"، "نظم، شرط متمم تقوی"، "قانون مندی و مدنیت"،  "حکمت و حکومت"، "دین داری و مردم سالاری"، "آزادی و امنیت "و "همبستگی  عدالت و معنویت ."