کتاب حاضر روایتی از رهیافت های انتقادی و درون دینی چند روحانی دگراندیش ایرانی است که در پیوند با رفتارها و باورهای دینی ایرانیان مطرح شده و شامل شخصیت هایی چون میرزا یحیی دولت آبادی، شریعت سنگلجی و علی اکبر حکمی زاده است. ازآنجاکه هدف این دگراندیشان، آسیب شناسی دینی جامعه ایران و علت شناسی عقب ماندگی ایرانیان بوده است، طیف متنوعی از مسائلی چون وضعیت زنان، رفتار روحانیان، خرافه زدایی، اصلاحات دینی، نسبت دیانت با ملیت، نسبت دیانت با تجدد، پیوند علم و دین، پیوند دین و خردورزی، فساد اخلاقی، دین گریزی و راه های پیشگیری و مبارزه با آن را شامل می شود که نویسنده این اثر کوشیده است آن ها را توصیف کند و برخی از وجوه تمایز آنان را آشکار سازد.