در جلد اول این مجموعه مطالبی در باب کلیات، اصول و ابعاد توسعه مطرح شده است. نگارنده نخست به تاریخچه ی توسعه و مفهوم بنیادین آن اشاره نموده، سپس در فصل دوم به تبیین اصول توسعه پرداخته است. موضوع فصل سوم عقلانیت و توسعه است. در فصل چهارم تئوری های مختلف توسعه مطرح شده و در فصل پنجم نخست جایگاه و رهبریت در اجتماع فارغ از مسائل توسعه معرفی شده و براساس آن، به ترتیب زمانی و موضوعی تئوری ها و چارچوب های تحلیلی عرضه گردیده و سپس نقش این عاملیت که همان جایگاه رهبری توسعه است تشریح شده است. نگارنده در کتاب خاطرنشان می کند: "شروع فرآیند عقلانیت و بسط تدریجی آن برپایه ی تجربه ملت های شرق و غرب بر این اصول استوار است: اجماع نخبگان سیاسی بر اصل پیشرفت کشور، اتکا به انتشار فکری و تولید کننده جامعه، قاعده مندی غیرغریزی و غیرمزاجی ساختارهای اقتصادی، بهره برداری وسیع از فناوری، صنعتی شدن، نظام آموزشی مبتنی بر علوم انسانی و علوم کاربردی، صلح با محیط بین المللی، بهره برداری وسیع از امکانات جهانی، آشنا شدن با اصل رقابت و همکاری چندجانبه، حرکت یک کشور از فاز امنیتی به فاز سیاسی ـ اقتصادی، محور قرار دادن رشد و توسعه و ثبات اقتصادی، و برنامه ریزی همزمان فرهنگی و سیاسی و اجتماعی به تناسب ارزش ها و تراکم تاریخ کشور".