شرح ابن ابی الحدید معتزلی بر کتاب نهج‏البلاغه است. در این مجموعه بیست جلدی شرح مفصلی از خطبه‏ها، نامه‏ها و کلمات قصار حضرت علی (ع) در نهج‏البلاغه ارایه شده است. کتاب حاضر که جلد اول و دوم این مجموعه است از خطبه اول تا خطبه 43 از نهج‏البلاغه را شرح می‏نماید. در این خطبه‏ها مباحثی در مورد اوضاع اعراب در قبل از بعثت پیامبر (ص)، تشویق حضرت علی بر جهاد و شهادت، کلام حضرت علی در مورد لزوم پشت کردن به دنیا و روی آوردن به آخرت، دیدگاه حضرت علی در مورد کشته شدن عثمان بن عفان و جنگ جمل، مذمت دنیا و روی آوردن مردم به آن، خروج حضرت علی برای قتال اهل بصره، نفرت مردم از اهل شام، ماجرای جنگ صفین و حکمیت، ماجرای جنگ نهروان و خوارج، مذمت خوارج و دیدگاه‎های انحرافی آنان توسط حضرت علی، هشدار حضرت علی در مورد آرزوهای طولانی و اتباع هوی و هوس مطرح شده و سخنان حضرت علی در این موارد مورد شرح و بررسی قرار گرفته است.