تجزیه و تحلیل نظریه شناخت بر اساس نظریات بنیادین فلسفی و کلامی و جهان بینی اسلامی است. در ابتدای این اثر به بیان ضرورت جهان بینی و استدلال مبحث جهان بینی و ارتباط داشتن آن با ایدئولوژی و سرانجام دادن اعتقادات بر پایه آن دو پرداخته شده و پس از آن لزوم استدلال و استنباط عقلی و نقلی در اصول دین بیان شده است. در ادامه نویسنده به پردازش نظریه شناخت از دیدگاه فلاسفه و متکلمان اسلامی پرداخته و مباحثی مانند: امکان شناخت، چگونگی پیدایش و گسترش آن، ارزش آن، چگونگی پدید آمدن معرفت های نخستین و حدود شناخت در مورد انواع پدیده ها از دیدگاه مکاتب فلسفی غربی و اسلامی پرداخته و دیدگاه های این مکاتب را در این زمینه با هم مقایسه نموده است. وی در همین راستا به تبیین روش شناخت و راه های ان اعم از راه های حسی، تجربی عقلی و وحیانی پرداخته و ملاک های شناخت و نسبیت در آن و نیز معیار دریافتن حقیقت را از دیدگاه فلاسفه مسلمان تبیین نموده است.