در جلد نخست از مجموعة سه جلدی «تعلیم و تربیت، از نظریه تا عمل»، با تکیه بر آراء و اندیشه های استاد دکتر «علی شریعتمداری»، به تبیین و تفسیر چیستی تربیت پرداخته شده است. از آن جا که تربیت به نحوة رفتار فرد اطلاق می شود، بنابراین فرد تربیت شده، رفتاری خاص از خود ظاهر می سازد. و این رفتار مشاهده پذیر است. در مفهوم تربیت می بایست هم به بعد مادی و هم به بعد معنوی شخصیت فرد توجه کرد. در این میان اسلام نیز چونان یک نظام تربیتی است، که عهده دار هدایت تمامی ابعاد شخصیت انسان است. از این رو، تعلیم و تربیت اسلامی همواره با رشد یکپارچه شخصیت سر و کار دارد. این تعبیری است که استاد شریعتمداری از تربیت ارائه می دهد.