نگارنده در این پژوهش تلاش کرده تا بخشی از تجربه های فردی و خصوصی «مولانا جلال الدین محمّد بلخی» را در تعدادی از روایت های مثنوی معنوی کشف و تحلیل نماید. فصل نخست با توجّه به سه پیش فرض - اصل رابطة هنر و تجربة فردی هنرمند، شباهت متن ادبی با رویا و رابطة تجربة زیستی مولانا با مثنوی - نوشته شده است. در فصل دوم، فرایند تغییر و تحوّل فکری و شخصیتی مولانا بررسی شده است. موضوع مورد مطالعه در فصل سوم، زندگی مولوی و نزدیکان او و بازتاب آن در مثنوی است.