در این کتاب، ابتدا ویژگی های تاریخ نگری قدیم ایرانی و نسبت و تفاوت های آن با تاریخ نگری جدید، بیان شده است. سپس مسئله انحطاط ایران از خلال تاریخ نگاری ناسیونالیستی براساس تاریخ نگاری «میرزا آقاخان کرمانی»، پاره ای مقالات مطبوعات عصر مشروطه و صدر پهلوی و تاریخ نگاری «احمد کسروی» بررسی شده است. در ادامه مسئله انحطاط ایران از منظر تاریخ نگاری دینی با نگاهی بر تاریخ نگاری «سیدجمال الدین اسد آبادی»، «جلال آل احمد» و «علی شریعتی»، شرح داده شده است. در پایان مسئله عقب ماندگی تاریخی ایران براساس مدل ها و نظریه هایی چون «نظام فئودالی»، «شیوه تولید آسیایی» و «استبداد شرقی»، واکاوی شده است.