گذشتهی یک پندار کوششی است برای ادراک نهاد جهان ناآرام کنونی؛ بینشی تبارشناسانه که پدیدههای امروزین تنشآسای زیستجهان را نه از دریچهی ایدئولوژیهای فریفتار و نه از زاویهی ادعای خام و باطل علوم اجتماعی مدعی خنثینگری و بیطرفی مینگرد. اندیشهی انتقادی نه میتواند و نه بایست بیطرف باشد؛ در این مقال یک تعهد بنیادین در کار است؛ تعهد به تاریخاندیشی و البته گذار از تاریخزدهگی و اکنونخواهی دروغین.