کتاب حاضر کوششی است در جهت شناخت بینش‌ها و روش‌های نوین تاریخ‌نگاری. بر علاقه‌مندان تاریخ پوشیده نیست که روش و بینش تاریخ‌نگاری نوین در سرزمین ما نه بومی، بلکه وام‌گرفته از دست‌آوردهای آکادمیک در غرب است. تبعات روش تحقیقِ به‌روزشدۀ مورخین غربی معاصر، تفسیر کتب تاریخی اسلامی را از اساس تحت تأثیر قرار داده و از دهۀ واپسین قرن بیستم تا به اکنون، شاهد بازنگری و نواندیشی در اکثر مبانی اسلام‌شناسی و ایران‌شناسی هستیم. بخش اول کتاب دست‌آوردهای مکتب آنال را برمی‌شمارد. مقالاتی که در بخش دوم گردآوری شده به جوانب گوناگون اندیشۀ وبر و انعکاس آن در تاریخ‌نگاری می‌پردازند و بخش سوم به بازبینی سنت تاریخ‌نگاری قرون میانۀ اسلامی اختصاص دارد.