یادداشت علی دائمی

        🔻 تقریبا همۀ علاقه مندان به فیلمنامه نویسی و ادبیات نمایشی حداقل یکبار نام رابرت مک‌کی را شنیده اند و بسیاری، کتاب مشهور او، «داستان»، را برای تقویت مهارت‌های فیلمنامه‌نویسی مطالعه کرده‌اند. از آنجا که مک‌کی دیالوگ را جزئی اساسی در آثار هنری می‌داند، در کتاب «دیالوگ» تحلیلی عمیق از گفتار شخصیت‌های مختلف در فیلم‌ها، نمایشنامه‌ها، سریال‌های تلویزیونی و رمان‌های مشهور ارائه و به ما نشان می‌دهد که چگونه شخصیت‌ها بر پردۀ سینما، روی صحنۀ تئاتر و در صفحات داستان ها به شکلی جذاب و باورنکردنی صحبت میکنند. از مکبث و گتسبی بزرگ تا گلادیاتور و بریکینگ بد، او صحنه‌های کلیدی را برای نشان دادن استراتژی‌ها و تکنیک‌های خلق دیالوگ موشکافی می‌کند‌.

🔻 لذا با توجه به آنچه گفته شد، کتاب مذکور نه فقط برای فیلمنامه‌نویسان، بلکه برای نمایشنامه‌نویسان، نویسندگان داستان و حتی علاقه‌مندان به حوزۀ نقد مفید خواهد بود.

🔻در بخش اول کتاب، تعریف دیالوگ به‌عنوان نوعی «کنش کلامی» مطرح و کاربردهای مختلف آن بیان می‌شود. در این بخش به کارکرد، محتوا، فرم و شیوه‌های سخن شخصیت در چهار رسانۀ اصلی داستان‌گویی یعنی سینما، تئاتر، سریال و داستان‌های کوتاه و بلند پرداخته شده است.

🔻نویسنده در بخش دوم به بررسی نواقصی می‌پردازد که در طراحی دیالوگ رایج است و جذابیت و باورپذیری آثار هنری را کاهش می‌دهد. عواملی همچون زیاده‌گویی، عیان‌گویی، به کارگیری کلیشه‌ها و تکرارهای ناپسند از جمله عوامل نقص در دیالوگ‌های آثار ادبی و هنری هستند.

🔻در بخش سوم کتاب که «خلق دیالوگ» نام دارد، نویسنده در پی آن است که نقش عواملی همچون انتخاب واژگان، سبک بیان و لحن مناسب را در ایجاد دیالوگ‌های منحصر به فرد و اختصاصی تبیین کند. او تکنیک‌هایی را آموزش می‌دهد که به نویسندگان کمک می‌کند دیالوگ‌ها را غیرمستقیم و باورپذیرتر کنند؛ به‌گونه‌ای که مخاطبان نیز در خلال گفتگوی ظاهری شخصیت‌ها به درونیات و انگیزه‌های آنان پی ببرند.

🔻و در نهایت، در بخش پایانی کتاب، رابرت مک‌کی انواع کشمکش را میان شخصیت‌ها بررسی می‌کند: کشمکش‌های متعادل، کمدی، نامتقارن، غیرمستقیم، انعکاسی و کمینه. در این بخش همچنین دیالوگ‌های چند اثر هنری به صورت مبسوط و عمیق مورد تحلیل و بررسی قرار می‌گیرد.