خشکمغزی منشأ خودفریبی است و در حکومت نقش بسیار بزرگی دارد و عبارت از این است که اوضاع و احوال را بر مبنای تصورات ثابت و پیش ساخته ارزیابی کنیم و علایم و قراین مخالف را نادیده بگیریم یا مردود بشماریم و به پیروی از آرزوهای خود عمل کنیم و واقعیتها را گردن ننهیم. عصارهٔ خشکمغزی را یکی از مورخان در گفتهای دربارهٔ فیلیپ دوم پادشاه اسپانیا و سردستهٔ تاجداران یک دنده و خشکمغز بیان کرده است:« تجربهٔ هیچ شکستی ایمان او را به برتری ذاتی سیاست خویش سست نمیکرد.»