اثر حاضر، پژوهشی است در تاریخ یکصد ساله اخیر آذربایجان ایران، به ویژه نهضت خودمختاری در این سرزمین .مباحث کتاب در شش فصل با این عناوین تنظیم شده است1 :ـ تبار آذربایجانی ها2 .ـ پیدایش نهضت خودمختاری آذربایجان3 .ـ سلطنت رضاشاه :یک کشور، یک ملت4 .ـ پیدایش دوباره نهضت خودمختاری آذربایجان5 .ـ حزب دموکرات آذربایجان6 .ـ حکومت خودمختار آذربایجان .پیوست کتاب، نیز شامل ((تصویب نامه دولت آقای قوام))، ((جریان مذاکرات پیشه وری در تهران)) و همانند آن است .صفحات پایانی به یادداشت ها و فهرست اعلام اختصاص دارد.