در این کتاب، رویکرد رئالیستی بیماری های اجتماعی فقر، رنج و خواری از دورة پهلوی اوّل و دوم در سروده های «شهریار» و «نیما» و داستان های «درویشیان» بررسی شده است. کتاب، با هدف بازخوانی تأثیر و انعکاس مشکلات اجتماعی در آثار این دوره و با تکیه بر بینش های مذهبی و سوسیالیستی تدوین شده است. نگارندگان در اثر حاضر، پس از بیان شرح حال «نیما یوشیج»، «شهریار» و «علی اشرف درویشیان» به عنوان نمایندگان ادبی رئالیست، آثار آن ها را از منظر رویکردهای انسانی، اجتماعی و سیاسی بررسی کرده اند. آن ها به تفاوت آثار «شهریار» و «نیما» به عنوان ادبا و شاعرانی مستقل و مذهبی با داستان های «درویشیان»، که پیرو نویسندگان رئالیست ـ سوسیالیست روس بوده و گاه مذهب را نیز به تمسخر گرفته، اشاره نموده اند.