درباره ی حافظ سخن گفتن مشکل می نماید. با آنکه بسیاری مطلب و نکته گفته شده؛ معهذا همچنان نیمی از آن باقی است؛ زیرا در همین چند صد غزل که از او برجای مانده است، می توان عصاره ی تاریخ ایران را فصل به فصل خواند و آموخت. گوئی از باغ گلی که ایران نام دارد، او گلاب آن را در شیشه ی بیت هایش جای داده؛ و قطره قطره به خواننده عرضه می دارد؛ و مشام جان او را طراوت و تازگی می بخشد؛ و چنان این عصاره و جوهره قوی است که هر قطره را که در هر کلمه نهفته شده، باید مدتی در ذهن خود نگاه داشت تا به قطره ی دیگر رسید؛ در غیر این صورت سردرگمی، خواننده ی جوینده را فرا می گیرد.