این کتاب، در بردارنده نوعی نقد و بررسی، تحلیل و سیر تطور شعر هجوی است که از آغاز شعر فارسی تا پایان قرن هشتم (دوره عبید زاکانی) را  شامل می شود .در فصل نخست کتاب، پس از تعریف شعر و هجو، نیز بررسی  خاستگاه آن در ادبیات سایر ملل، به این نکته اشاره شده که هجو و هزل  پدیده ای تقلیدی نیست .در فصل دوم انواع هجو (هزل، طنز، تهکم و نقیضه)  با شواهد متعدد شعری تشریح شده است .نگارنده در فصل سوم مقوله هجو را  از نظرگاه مختلف (اغراض هجو، کمیت ابیات، شخصیت هجوگو و (...تقسیم بندی  کرده شیوه های مختلف عرضه هجو در شعر شاعران فارسی گو را معرفی و تحلیل  نموده که از آن جمله است :فخر، مدح، نفرین، دشنام، تحقیر، تهدید و نظایر  آن .در فصل چهارم عوامل موثر در گرایش شاعران به هجو و هزل و انگیزه های  روانی، اجتماعی، سیاسی و هنری شاعران در دوره های مختلف، همراه با شواهد  شعری، بررسی و تحلیل شده است .فصل پنجم به بررسی تطور هزل و هجو در شعر  فارسی، از ابتدا تا پایان قرن هشتم، اختصاص دارد .در این فصل، پس از شرح  و تحلیل کیفیت هجو از جهات گوناگون در هر دوره شعر فارسی، شاعران هجوگو  و هزل سرای هر دوره معرفی شده و در پی آن، اوج و حضیض هجو در طول دوران  شعر فارسی بررسی شده است .