حمد بن حنبل، موسس و بانی مکتب حنبلی، آخرین مکتب از چهار مکتب تسنن فقه اسلامی است. ابن حنبل قرآن را کلام مستقیم خداوند می انگاشت و معتقد بود که باید آن را صوری و تحت الحفظی خواند و از هرگونه تعبیر و تفسیر و تأویل آن خودداری می کرد. تأثیر و نفوذ وی چنان بود که در میان اکثریت غالب علمای دین، در قرن ها پس از مرگ او نامش را مترادف با تسنن و تعصب اسلامی بود. این پژوهش نو، با تحقیق و جست و جو در مجموعه وسیعی از منابع و مکاتب موجود، تصویری از زندگی، آثار و مبانی عقدتی و احادیث ابن حنبل به دست می دهد بی آن که فهم آن نیازمند دانش تخصصی عمده ای باشد. با توجه به این که پیروان او در طول حیاتش در آراء و عقاید وی تجدید نظر می کردند، احتمال سوء تعبیر و تحریف عقاید ابن حنبل مورد بررسی قرار می گیرد و نهایتا مقدمه ای روشنگر و خردمندانه درباره یکی از بانیان تسنن اسلامی فراهم می آید.