نگارنده در آغاز، تعریفی از "قطعه" و انواع آن به دست می دهد. وی یادآور می شود: "قطعه پر موضوع ترین قالب شعر فارسی است. در همه موضوعات، مضامین و اغراض شاعرانه، قطعه وجود دارد: از حمد و مناجات و مدح و شکر و شکایت گرفته تا حکمت، حکایت، تمثیل، حسب حال، ماده تاریخ، هجو، طنز، هزل، مطایبه، حماسه، مفاخره، حبسیه، مرثیه، سیاست، مراسله، لغز، معما، تغزل، خمریه". پس از آن در کتاب، هر یک از موضوعات یاد شده در قطعه، تشریح می شود. روان شناسی قطعه، سیر تحول قطعه، قطعه و بعضی از قوالب و صناعات ادبی، قطعه و بدیهه گویی، قطعه و ترجمه، قطعه و تخلص، قطعه و شعر کودکان، و قطعه و تقلید از مباحث بعدی کتاب هستند. در بخش دوم کتاب، اشعاری چند در قالب قطعه فراهم آمده است.