زۆربەی شار و گوندەکانی کوردستان خاوەنی خەزێنەگەلی دەوڵەمەندی ئەدەبی فۆلکلۆری کوردی بوون و هەن. ئەم بەرهەمەیش گێڕانەوەی مام سەعیدی عەزیزی, یەکێک لەو میرات هەڵگرە بە وەفایانەیە که لە گوندی ئارەبوغڵووی نێوان سەقز و بۆکان ژیاوه, کە کاتی خۆی بەڕێز کاک ڕەحیم لوقمانی لەو پیاوەی بیستووه و چیرۆکەکانی وەک خۆی تۆمار کردووە.
ئەم چیرۆکانە بۆ هەموو هۆگرانی ئەدەبی کوردی لە باری زمانەوانی، کۆمەڵناسی، فەرهەنگی ، دەروونناسی، باری مێژوویی و ئەفسانەناسین و چۆنیەتی ژیان و بیروباوەڕی ڕابردووان بەرهەمێکی تازە و گرنگ و پێویستە. جێگای ئاماژەیە بۆ چیرۆکنووسان دەتوانێ وەک نموونەی زمان و ڕستەسازی ڕەسەنی کوردی سەرچاوەیەکی باش و بەسوود بێت.