آرمان­گرایی مبتنی که موجب تیره بختی او شده تا حدودی وصف حال نسل من نیز هست. او همانند امروالقیس شعرش را پاسخ به جهانی می­دانست که او و همانندانش را خوار داشته است. مبتنی با شعر خود توانسته جهان را رهبری کند؛ چه دیوان وی ملتقای دو عنصر دینی و دنیایی است و ملتقای قدرت و شعر و سرکشی و فروتنی. در حقیقت فرهنگ کامل یک عصر در شعر و شخصیت او تبلور یافته است. از همین­رو انسان بزرگی چون ابوالعلا معزی که سر به کونین فرود نمی­آورد و بر همه­چیز می­تاخت در برابر متنبی سر فرود می­آورد و شرح خوداز دیوان متنبی را معجزا حمد می­خواند.