نویسنده در کتاب با ذکر شواهدی از نظم و نثر فارسی درباره ی چند و چون تاثیر نظام های سیاسی و اجتماعی بر ادبیات دری افغانستان بحث می کند. در بخش نخست کتاب ضرورت، هدف، محدودیت ها، کاربرد، فرضیه ها، سوال ها و روش تحقیق بررسی شده. بخش دوم به تعریف مقوله های تحقطق اختصاص دارد. در تعریف مقوله های تحقیق نظام، نظام های سیاسی و اجتماعی، فئودالی، شاهی، جمهوری، کمونیستی و نظام اسلامی و نیز نظام طالبانی بیان شده است. در بخش سوم محدوده ی جغرافیایی طبیعی و سیاسی افغانستان معرفی شده و در بخش چهارم پیشینه ی زبان و ادب فارسی دری بعد از اسلام تشریح شده است. در فصل دوم که شامل بررسی ادبیات معاصر دری پس از تشکیل دولت مستقل افغانی از سال 1747 میلادی تا پایان دوره های شاهی است، این مباحث مطرح شده است: دوره ی ابدالی ها یا دوره ی فترت ادبی، شکل گیری ادبیات رزمی و حماسی، اوضاع ادبی دوره ی محمد زایی ها، دوره ی معاصر ادبیات مشروطیت و تجددگرایی در دوره ی امیرحبیب الله خان، نادرشاه محمدزایی و تلاش برای بازگشت ادبی. مباحث فصل سوم مربوط به دوره ی جمهوری تا پایان دوره ی حکومت اسلامی و طالبان است که در آن به ترتیب ادبیات دوره ی جمهوری کمونیستی، اسلامی، طالبانی و ادبیات دوره ی مقاومت و مهاجرت بررسی می شود.