جلد دوم کتاب "ذوالقرنین "یا "رساله صاحبقران "شامل حوادث سال های 1242تا  1250ه .ق است که بخشی از سلطنت محمدشاه قاجار را نیز شامل می شود .مطالب  این جلد به پنج فصل تقسیم شده است .فصل اول شامل وقایع مربوط به "دوره دوم  جنگ های ایران و روس و پیامدهای آن "بوده سال های 1242تا 1244ه .ق را شامل  می شود .فصل سوم نیز به شرح حوادث داخلی کشور و درگذشت عباس میرزا اختصاص  یافته و (سال های 1245تا 1249ه .ق) است .فصل چهارم شامل گزارش "آخرین سفر فتحعلی  شاه و پایان کار او "است .آخرین فصل کتاب نیز به جلوس محمدشاه بر تخت سلطنت  و نخستین اقدامات او اختصاص یافته است .در انتهای جلد دوم بخشی با عنوان "خاتمه  روزنامچه همایون "ضمیمه شده که مشتمل است بر بیان صفات فتحعلی شاه و ذکر اولاد  ذکور و اناث وی، همچنین همسران و مطربان دربار وی و نبیره های ذکور و اناث به  اضافه شرح حال برادر و اعمام و بنی اعمام .فهرست اشخاص، جای ها، ایلات و طوایف،  کتاب ها، اصطلاحات و منابع و ماخذ در صفحات پایانی درج گردیده است .