نویسنده در این کتاب نخست با تحقیقی گسترده در دایره المعارف و برخی منابع جامعه شناسی نشان می دهد که وجود تکاملی انسان در تعریف فرهنگ در میان همه جوامع پذیرفته شده است. سپس ایشان با نقد فرهنگ لذت گرا و منفعت طلب غرب، فرهنگ اسلامی را که بر پایه حیات معقول است، تعریف کرده و با تقسیم فرهنگ به فرهنگ «رسوبی»، «مایع» و «شفاف» و فرهنگ «پیرو» و «پیشرو» مباحث متنوعی را در این حوزه مطرح می کند. همچنین نویسنده در کتاب با استدلال قوی به برخی از مجادلات و اختلاف نظرهای کلامی و نظری محض در خصوص فهم علمی فرهنگ پاسخ می دهد.