این رمان تاریخی، تلاشی است برای به دست دادن روانشناسی جامعه ی روسیه. در آغاز داستان، قتل وزیر کشور روسیه با نام آقای "پ" اتفاق می افتد. او که د راه خدمت به سلطنت، با کوششی خستگی ناپذیر، بسیاری از افراد را به زندان، تبعید و یا به پای چوبه دار می فرستاده سرانجام هنگامی که سوار بر سورتمه ای بوده، بر اثر انفجار بمب کشته می شود. بعدها در گفت و گویی که بین "رازموف" و "ویکتورهالوین"- از دانشجوسان هم کلای در رشته ی فلسفه- صورت می گیرد، هالدین خود را قاتل آقای "پ" معرفی می کند. او خطاب به دوستش می گوید که "لو مردخطرناکی بود با عزمی جزم. اگر کارش سه سال دیگر ادامه می یافت، بردگی ما به مدت پنجاه سال دیگر تمدید می شد. سپس ...نویسنده درباره این اثر می گوید: سهمناک ترین اندیشه ین است که همه ی این مردم، محصول شرایط استثنایی نیستند. بلکه محصول شرایط عمومی اند- متشکل از عادیت مکان و زمان و نژاد آن ها. سبعیت و بلاهت حکومتی خودکامه که همه ی موازین قانون را رد می کند و در واقع پایه ی کار خود را بر هرج و مرج کامل اخلاقی میگذارد- واکنشی سبعانه تر و احمقانه تر از انقلابی گری کلا آرمان گرایانه ای برنمی انگیزد که تباه سازی را در نخستین وسیله ی در استرس می جوید."