کاربرد واژه ی "اگر" در معانی مختلف اعم از حسرت، آمال و آرزوها، نفی، تردید و... در ادبیات و مثل ها ناشی از تردیدها، نگرانی ها و رسوبات ترسی است که از دیرباز در دل مردم جامعه ی ما جا گرفته است و باید رنج های سرزمین استبداد زده مان را نیز بر آن افزود. از همین روست که واژه ی "اگر" که پیام به وقوع نپیوستن یک امر را در  عالم واقع بیان می کند به وفور در مثل های ما مشاهده می شود. در این مثل ها شادمانی، پیروزی، تلاش و موفقیت واقعی، کم تر به چشم می خورد. کتاب حاضر کوششی است در جمع آوری ضرب المثل هایی به نظم و نثر که با واژه ی آغازین "اگر" سامان یافته است.