دومین جلد از((تاریخ اندیشه و نظریات جامعه شناسی از ابتدا تاکنون)) به مبحث ((جامعه شناسی تاریخی اسلام)) اختصاص یافته است .در این جلد، فرایند پیدایش  مذاهب و فرق اسلامی ذیل چهار بخش بررسی و ارزیابی می شود .بخش های کتاب  عبارت اند از :((مبانی جامعه شناسی دین بر مبنای قرآن کریم))، ((جامعه شناسی  سیاسی و قشربندی در قرآن و سنت))، ((جامعه شناسی رفتارهای جمعی و منش اجتماعی  عربستان آغاز تفرقه)) و ((جامعه شناسی نظریه ها و مکاتب فلسفی و کلامی مسلمانان)) . در صفحات آغازین کتاب، مقدمه ای با عنوان((جامعه شناسی کجروی ها و آسیب شناسی  دینی)) به طبع رسیده است .