مهم ترین نیاز امت پس از رویداد عاشورا، بازگرداندن مظاهر دینی به مبانی حقیقی آن و معرفی اسلام ناب برای امت پیامبر (ص) بود. امام سجاد (ع) این نیاز را به خوبی درک کرد و در راستای تحقق آن گام برداشت. ایشان در مدت امامت خود با نقش آفرینی در سه عرصه «ولایی سیاسی»، «معارف وحیانی» و «اجتماعی»، اندیشه وحیانی را زنده و با بالا بردن سطح علمی و فرهنگی جامعه زمینه را برای فعالیت امام باقر و امام صادق (ع) فراهم کرد. در این کتاب نقش امام سجاد (ع) در سیر تکاملی تمدن اسلامی و تدبر در سیره این بزرگوار در عرصه های سه گانه یادشده، بررسی شده است.