انعکاس مجموعه مقالاتی در گستره تحلیل و بررسی موضوعات مختلف «تاریخ اسلام» است. این کتاب که جلد چهارم مجموعه خود می باشد در سه فصل جداگانه سامان یافته است. فصل اول به بیان کلیات اختصاص دارد و خود حاوی چهار مقاله می باشد. در فصل دوم جهان پیش از آستانه بعثت به سه مقاله گونه شناسی پرستش در عصر جاهلی، اوضاع سیاسی، مذهبی ایران در آستانه ظهور اسلام و بررسی مبانی سیاسی ایدئولوژیک دو جامعه عرب و ایرانی مقارن ظهور اسلام مورد کنکاش بوده است. فصل سوم با هشت مقاله و یک  گفت وگو به سیره پیامبراعظم(ص) پرداخته است. سیره تربیتی، اقتصادی و معیشتی، سیره اجتماعی شیوه ها رفتار پیامبر(ص) با زنان و علل تعدد همسران پیامبر(ص)، رفتار ایشان با اسیران و پیروان ادیان دیگر و حقوق اقلیت ها در حکومت نبوی از مباحث اصلی فصل واپسین است.