یکی از حقیقت های ثابت تاریخ این است که پدیده های زندگی اجتماعی با تغییر زمان و مکان، دست خوش تنوع و تغییر هستند و قوانین مدنی و شریعت های اجتماعی نیز از جمله مظاهر حیات اجتماعی محسوب می شوند و از حرکت زمان و تغییر محیط تاثیر می پذیرند. به همین دلیل، علل دگرگونی قوانین در اختلاف عصر و گوناگونی عادت ها و تقلیدها و خوشی ها و ناخوشی های مخصوص امت ها و ملت ها است. اما قوانین مختلف، نظر به عللی که هسته ی مرکزی آن ها به شمار می روند و نظر به سبب های وجودی خود به دلایل بسیاری با یک دیگر نزدیک اند و از این رو هرگاه به تطبیق و مقایسه ی این شرایع بپردازیم، یک سلسله وجوه اشتراک در عین تباین درآن ها دیده می شود. تبیین وجود اختلاف و اشتراک قوانین، اعم از قدیم و جدید، نیز بررسی امر قانون گذاری اسلامی بر وفق مذاهب گوناگون مطالب کتاب حاضر را تشکیل می دهد.