تذکره تحفه سامی از جمله تذکره های عصری است که منحصرا احوال شعرای هم عصر مؤلف را دربردارد. نام کتاب از نام مؤلف آن، «سام میرزا» اخذ شده است. این تذکره منبعی معتبر برای شاعران اوایل قرن دهم هجری به شمار می آید. سام میرزا تألیف کتاب را در سال 957 شروع کرده و در سال 968 آن را به پایان برده است. نثر کتاب پخته و روان و در برخی موارد منشیانه و متکلفانه است. نویسنده با استفاده از شعرهای خود در جای جای کتاب، تبحر و مهارت خویش را در نظم و نثر نشان می دهد. کتاب با مقدمه ای کوتاه آغاز می شود و در ادامه یک تنبیه و هفت صحیفه و خاتمه ای مختصر می آید و سرانجام با رباعی و قصیده ای از نویسنده پایان می پذیرد.