قابوس نامه کتابی است پندی در آیین زندگی، تألیف امیر عنصرالمعالی کیکاووس بن اسکندر بن قابوس بن وُشمگیر بن زیار و تألیف آن به سال ??? قمری است، ولی دکتر عبدالمجید بدوی به دلایلی سال تألیف آن را میان ???–??? هجری قمری می داند. در قابوس نامه با بازتاب پندنامه ها و اندرزهای ایران باستان، اهمیت سخن، اهمیت خرد و تأکید بر اعتدال روبه رو می شویم.

نام قابوس نامه از نام مؤلف که در تواریخ به نام قابوس دوم معروف است، گرفته شده است. وی این کتاب را به نام فرزندش گیلان شاه در ?? فصل نوشته، به این قصد که اگر وی پس از او حکومت را حفظ کند یا به رتق و فتق کارهای دیگر بپردازد، بداند چگونه وظایف خود را انجام دهد و همچنین به منظور تربیت فرزند، رسوم لشکرکشی، مملکت داری، آداب اجتماعی و دانش و فنون متداول را مورد بحث قرار داده است. سبک نگارش کتاب نثر مُرسَل یا همان نثر ساده و بی پیرایه معمولِ قرن های چهارم و پنجم هجری قمری به سبک بلعمی و بیهقی است.نویسنده قابوس نامه خود از پادشاهان سلسله آل زیار بود واصل این خاندان از استان گیلان بودند.
سیاست نامه یا سیرالملوک، کتابی است به زبان فارسی در آیین فرمانروایی و کشورداری و اخلاق و سیاست پادشاهان پیشین، نوشته خواجه نظام الملک طوسی. این کتاب از آثار مهم نثر فارسی در قرن پنجم هجری است. سبک نگارش کتاب ساده و روشن و خالی از تصنع از تکلف است، و از شاهکارهای زبان فارسی به شمار می آید. محتوای این کتاب به فره ایزدی، سیاست مداری و محافظه کاری به عنوان راهکار و تدبیر امور باور دارد.

نظام الملک نگارش کتاب را به فرمان ملکشاه سلجوقی آغاز کرد و در دوره سلطنت محمد بن ملکشاه (???–???) به پایان رسانید. (هیوبرت دارک ـ مصحح سیاست نامه ـ در مقدمه اش بر این کتاب (ص ??–??)، سال نگارش نیمه اول آن را ??? هجری و سال نگارش نیمه دوم آن را ??? هجری دانسته است). قطعه های گوناگون کتاب که از منابع مختلف گردآوری شده، شامل اندرزهای نویسنده، منقولات از قرآن و احادیث و گفته های مشاهیر، حکایت هایی در باره شاهان و وزیران و امیران است، و برخی حکایت های بلند آن دارای مکررات و حشو و زوائد است.