نویسنده در این اثر با بررسی تاریخ اندیشه دینی و تفسیر در دوره معاصر (بر مبنای المیزان، المنار، فی ظلال القرآن، الجواهر، و نمونه) بر آن است زمینه های فراهم آورنده تحول در اندیشه مسلمانان ـ و به تبع آن مفسران ـ را تبیین نماید . وی در فصل نخست کتاب، مباحثی از این دست را مطرح می سازد :تحول نهاد و نگرش سیاسی و تاثیر آن بر حوزه تفکر دینی با تاثیر مستشرقان بر حوزه تفکر دینی ; تاثیر مکاتب جدید اجتماعی، اقتصادی و فلسفی ;تاثیر دستاوردهای جدید علمی و کلام مسیحیت بر حوزه تفکر دینی .نگارنده در فصل دوم با عنوان ((جلوه هایی از عقل گرایی در تفسیر))، چند موضوع مهم محوری در تفسیر قرآن را براساس پنج تفسیر یاد شده بررسی می کند .این موضوعات عبارت اند از :عقل، علم، آیاتی از قرآن که در آن از طبیعت و علوم سخن گفته شده است، ملائکه، جن، شیطان، معجزات پیامبران، امدادهای غیبی، و عذاب های الهی .