کتاب حاضر، پژوهشی کاربردی بر یکی از موضوعات جامعه در راستای مطالعه بر قالی ریزه ماهی بیرجند و ثبت دامنه  تغییرات این قالی، در جهت شناسایی و معرفی هنری-علمی آن است. عمده کاربرد متصور از تحقیق، اثرگذاری در شناخت سلیقه مشتریان و تأثیرپذیری طراحان قالی است.  شهرستان بیرجند، جایگاه و موقعیت قالی بافی در شهرستان، پیشینه  بافت، آشنایی با مناطق بافت، ویژگی های فنی بافت و طرح های رایج در شهرستان، خواهیم داشت. کلیات نقش مایه ماهی درهم، ساختار و نحوه  نگرش بر آن، چگونگی ورود طرح به منطقه و عوامل مسبب در تداوم و ماندگاری نقش، فصل سوم کتاب را به خود اختصاص می دهد. به دلیل تغییر نام ماهی درهم به ریزه ماهی در منطقه، در بخش های مربوطه، عنوان نقش به ریزه ماهی تغییر یافته است. رنگ شناسی و ابعاد متنوع قالی ریزه ماهی، در فصل چهارم موردبررسی قرار خواهد گرفت. در ادامه به معرفی اجزای قالی ریزه ماهی، واگیره ریزه ماهی، فرم و معانی نمادین آن و همچنین قالب متنی قالی های ریزه ماهی منطقه پرداخته خواهد شد. در فصل پنجم، تغییرات قالی ریزه ماهی بیرجند طی دهه های اخیر، مورد تحلیل قرار خواهد گرفت.