در آغاز کتاب به مقوله "آمادگی دفاعی" در آرای برخی شخصیت های علمی، فرهنگی و سیاسی اشاره شده است. پس از آن، نیروی انسانی و سیاست دفاعی با سه مبحث: مزیت نیرو بر سلاح، نقش ایثارگران جوان، و نقش مستضعفین ایثارگر، بررسی و ارزیابی می شود. عوامل سیاسی و سیاست دفاعی عنوان بخش دیگر کتاب است که سه موضوع را دربر دارد: 1 - نقش رهبری و زمامداران، 2 - وظایف خاص زمامداران در زمینه آمادگی دفاعی، 3 - سیاست و ایثارگران. بحث پایانی کتاب، شناسایی عوامل اجتماعی و سیاست دفاعی است که در قالب این موضوعات مطرح گردیده است: اهمیت عصبیت و همبستگی اجتماعی، همبستگی دینی و عصبیت قومی، تاثیر عصبیت اجتماعی بر آمادگی دفاعی، و همبستگی اجتماعی در دفاع مقدس ایران. برای مثال، نگارنده خاطرنشان می کند: "در زمینه استحکام و ثبات ایثارگران مردمی در جبهه های دفاع مقدس می توان گفت که علی رغم ضعف ها و کاستی های محسوس سازمان رزم و پیکره دفاعی جامعه، با تکیه بر انگیزه ها و عصبیت های بالای دینی و ملی که به صورت یکپارچه و همبسته در جریان انقلاب بروز یافته بود، جلوی هجوم گسترده و کلاسیک دشمن گرفته و به عقب رانده شد.... آسیب های همگونی عصبیت قومی و دینی و عوامل زایل کننده همبستگی اجتماعی و فرهنگ ایثارگری نیز به تدریج تا پایان جنگ قوت گرفت و تاثیرات منفی گوناگون بر استحکام و قدرت سازمان دفاعی و رزمی ایران بر جای گذاشت...".