کتاب متشکل از داستای های جدا درباره ی عشایر ساکن در استان فارس هست. داستان اخر درباره ی بویر احمد هست که بیشتر مستند بود. کتاب از این جهت که خواننده رو با خودش همراه میکنه واقعا عالی بود خصوصا داستان های ابتدایی کتاب طوری که هفتاد هشتاد صفحه رو نفهمیدم چطور گذشت.نکته ای که توی کتاب توجهم رو جلب کرد این بود که بهمن ییگی سعی نکرده بود خصوصیات بد عشایر و عادات نادرستی رو که طی سالها باعث جنگ و کشتار و بی عدالتی بین عشایر شده بود رو بپوشونه و حقایق رو گفته بود، از خوبی ها و زیبایی های زندگی ایل و از عادات و رسوم بد. یه جاهایی زیبایی های زندگی عشایر رو میبینی و جای دیگه متوجه میشی که یکجا نشینی و وضع قوانین کار درستی بوده و تا اخر بین این دو مردد میمونی.بعضی از توصیفات زیاد بود و خسته کننده ولی توی همون توصیفات زیاد حس علاقه ی نویسنده به همون خرده زیبایی ها و جزییات به چشم میاد.
          

            کتاب تمام شد امّا هنوز عطر گل‌های وحشی و بوی کشک و ماست تازه‌ی ایل بر مشامم میرسد.صدای شیهه‌ی اسب‌،آواز رودهای پرخروش
که با آواز گرم مردم دم  گرفته اند،بر گوشم می‌نشیند.
نقشی میبینم:کوه‌هایی که سر به طاق آسمان ساییده‌اند و چادرهای سیاه ایل را در آغوش امن خویش پناه داده‌اند.
در میان تمام چادرهای سیاه،تصویر یک چادر سفید توی چشم می‌زند...
درست است.مدرسه است آنجا.
خانه‌ی  امید پدر و مادرهایی است که از دل آن چادر سفید،چشم‌انتظار طلوع ستاره‌ی سعادت فرزندانشان هستند...
چشم انتظار طلوع سعادت ایل...


(روح مرحوم محمد بهمن بیگی،پایه گذار آموزش عشایری شاد
چه سنت خوبی از خودشون به جا گذاشتند!
کتابشون هم که مجموعه داستان‌هایی از دل زندگی مردم ایل بود با نثری قوی و ادیبانه...👌🏻🌿)

          

            احتمالا اگر از خواننده‌ای که قصد خواندن این کتاب را دارد بپرسند چه انتظاری از این کتاب داری، پاسخ دهد انتظار دارم مرا در فضای ایلاتی و داستان‌هایش ببرد، جایی که احتمالا نتوانم تجربه‌اش کنم.

الحق که این کتاب خواسته چنین خواننده ای را برآورده می‌کند و به او تجربه یک زیست ایلاتی و عشایری را می‌دهد؛ آن هم در باشکوه‌ترین دوره عشایر. آنچنان جزئیات زیبا پرداخت شده‌اند و حس آمیزی دارند که در نقاط غم و شادی روایت‌ها، خواننده هم غمگین و شاد می‌شود.
 از طرفی نویسنده، که خودش یک مرد ایلاتی است، منصفانه قلم زده و هم از تعصبات احمقانه و هم از ارزش‌های والای ایل و هم رسم و رسوماتشان  حرف به میان آورده‌.
قدرت قلم را هم نباید نادیده گرفت. به جد این کتاب دایره لغاتتان را بیشتر و شیرین‌تر خواهد کرد.
          

            توصیفات بدیع، ذوقی برآمده از جان، دقت در بیان جزییات روایی و اجتماعی ، سجع لطیف! از ویژگی‌های متن مرحوم بهمن بیگی است.
حقیقتا شوق او به ایلش از جنس شوق حافظ به رکن آباد و رودکی به بخارا و سعدی به وصال یاران است.
کاش موضوعات بیشتری را برایمان واگویه می‌کرد.
          

            بعضی کتابها خواندنی نیستند، چشیدنی‌اند. باید قطره قطره به روحت بچکانی. این کتاب را در دوره زیبانویسی مجموعه ویراستاران برای تمرین زیبانویسی پیشنهاد کردند. دهه شصتی‌ها باید حضور ذهن داشته باشند که برشی از آن در کتاب فارسی دبیرستانمان بود. کتاب را از طریق یکی از فروشگاه‌های اینترنتی سفارش دادم. در ایامی که کرونا جان می‌گرفت و روان را می‌خلید، کتاب به دستم رسید. ۱۳۹۹. ابتدای کتاب را نوشتم، چند صفحه‌ای کتاب را خواندم. کتاب در کتابخانه‌ام آرام گرفت تا وقت خواندنش برسد. فروردین هزاروچهارصدویک کتاب به دستم چسبید. آنقدر زیبا و پرکشش بود. هر روز بخشی‌ از آن را خواندم تا در چهار اردی‌بهشت تمام شد. 
و بهمن بیگی چه آدم بزرگی بود و چه ملامت‌ها و سختی‌ها به جان خرید تا شمع معرفت را در سیاه‌چادرهای ایلاتی و کوههای سر به فلک کشیده روشن کند.
در زندگی ایلاتی سه‌گانه تفنگ، اسب و پسر کارکرد بنیادین دارد. هر سه حیات بخش زندگی عشایری است.
          

            آنچه در بخارای من ایل من یافت می‌نشود

یکی از جذاب‌ترین و دلچسب‌ترین متن‌ها و کتاب‌هایی که در این سال‌ها خوانده‌ام، «بخارای من ایل من» است. کتابی که تا امروز دست‌کم سه بار خوانده‌ام و باز هم دوست دارم بخوانم. نثر محمد بهمن‌بیگی، سرشار از تصویرسازی‌های زیبا و چشم‌نواز است و مخصوصا آنجا که به وصف زیبایی‌های ایل و بیان روز و شب‌های جشن و موسیقی و رقص ایلی می‌رسد، زیبایی و شکوهی کم‌نظیر می‌یابد. اما آنچه دستمایه نوشتن این چند سطر است، نه وصف زیبایی و روانی نثر بهمن‌بیگی است و نه آنچه در «بخارای من ایل من» آمده، بلکه درباره موضوعی است که هیچ اشاره‌ای به آن در کتاب نیست.

با یک نگاه موضوعی و مضمونی، می‌توان گفت مهمترین دغدغه بهمن‌بیگی در این کتاب، وصف زیبایی‌های ایل بوده است؛ چنانکه در بیش از ۲۲ صفحه کتاب، مستقیما به این موضوع اشاره شده. موسیقی، نقد خرافه‌پرستی، نقد تبعیض علیه زنان، نقد تبعیض طبقاتی، ستایش سوادآموزی، تفنگ، زیبایی‌های فارس، غرور ایلی، مهمان‌نوازی، و اسب، از دیگر مضمون‌هایی است که روشن است مورد اهتمام نویسنده بوده است. موضوعات دیگری مانند زندان، قدرت، خانواده، مناسبات میان زندگی دهقانی و زندگی ایلی، سیاست اسکان و خلع سلاح هم از موضوعاتی است که با اهمیت کمتری در کتاب آمده است. اما با همه تنوع مضمونی‌ای که «بخارای من ایل من» دارد، مطلقا هیچ اشاره‌ای درباره دین، آیین‌ها و مناسک دینی، عزاداری‌های مذهبی و حتی نقد دین در کتاب دیده نمی‌شود. 

جستجویم در اینترنت برای یافتن پاسخی برای نقش دین در میان عشایر قشقایی به نتیجه قابل توجهی نرسید. تنها در مجله هنر و مردم، چاپ بهمن ۱۳۴۱ شمسی، نوشته‌ای از حسین کسبیان یافتم که نوشته بود: «تمام قشقایی‌ها شیعه جعفری هستند و به آداب و رسوم خود علاقمندند. شاید بیش از پنج درصد آنان نماز نخوانند یا اصلا نماز را ندانند، ولی به عرف و عادات خود سخت معتقدند.» در جای دیگری از این مقاله، در ضمن بیان اهمیت سرخوشی و شادی در میان ایل قشقایی، اشاره‌ای کوتاه به عزاداری محرم شده: «قشقایی‌ها مردمانی سرخوش و دلشادند. به جشن، پاکوبی و رقص بسیار علامندند و از اندوه و سوگواری گریزان. در تمام سال تنها در ده روز آغاز ماه محرم سوگواری می‌کنند.»
          

            کتابی بسیار زیبا و خواندنی. خاطرات زندگی یک معلم دلسوز و عاشق و مردم دوست، و داستان هایی از زندگی عشایری. من چند جلد از این کتاب را خریده ام برای هدیه به دانش آموزان خود.

به یاد همه معلمان و استادانی که از کودکی تاکنون داشته ام و از دانش و اخلاق نیک آنان بهره مند شده ام، و نیز به یاد همه معلمانی که روشنی بخش راهروان کاروان علم و معرفتند؛ هر چند، راه بس تاریک و ناهموار و ناپیداکرانه است و گاهی باید نومیدوار، دست به دیوار شب سایید تا شاید کورسوی چراغی راه بنماید. این شعر را که نوسروده ای کوتاه است به شما تقدیم می کنم:

یاد باد آنکه به من یاد داد
درس محبت به دل شاد داد

غنچه لب را به دو حرفش گشود
باغ دو صد مهر به رویم گشاد

درس وفاداری و پیمان و مهر
بر دل و بر جان گرامی نهاد

جان و دلم برد به آفاق دوست
اوست مرا جان و دل و اوستاد

شعله دانش به رهم برفروخت
تا ابد این شعله شررخیز باد

درد و غم و رنج ز تو دور باد
کام تو از گردش ایام شاد

۱۲ اردیبهشت ۱۴۰۲








          

            کتاب روانی بود. متن آن ادبی و زیباست. به خوبی انسان را با عشایر آشنا می‌کند. کتاب شامل روایت های کوتاهی است که برخی تجربیات خود نویسنده است و بعضی داستان گونه شرح احوال شخصیتهای دیگر است. بعد از اتمام آن علاقه زیادی پیدا کردم چند روزی مهمان عشایر مهمان نواز بشوم و زندگی آن‌ها را از نزدیک ببینم و لمس کنم.
          

            
با  روایت‌های جذاب و زیبا میان عشایر زندگی کردم، بار و بنه بستم و از کوه و دشت عبور کردم، با سختی‌هایشان رنج کشیدم و برای دلاورانشان اشک ریختم. زنان و مردانی که شجاعت‌شان مثال زدنی‌ست.
بوی خوش دشتهای فارس و بویراحمد را از لابلای کلمات استشمام کردم و زیبایی آنها را به چشم دیدم.

آقای بهمن بیگی با ۱۹ روایت عالی و تشبیه‌های زیبا دست خواننده را می‌گیرد و در چادری میان ایل مقیم می‌کند