کتاب حاضر، مجلد سوم از مجموعه ی مباحث مربوط به شناخت "عقل" و احکام آن از دیدگاه قرآن و سنت نبوی و احادیث ائمه ی اطهار (ع) است. این دفتر در سه فصل فراهم آمده: فصل نخست به بیان نشانه های عقل و عاقل اختصاص دارد. در فصل دوم، ضمن بیان آفات و حجاب های عقل نظیر هوی و شهوت، غضب، طمع، کبر، زیاده خواهی، و بیکاری، به موضوع "عشق" و ارتباط آن با "عقل" اشاره شده که در آن، بین آرای برخی متفکران بشری با آموزه های وحی در این خصوص مقایسه صورت گرفته است. در فصل پایانی نیز، شرح مختصری از حدیث معروف "جنود عقل و جهل" بازگو شده است.