موضوع کتاب حاضر، سرگذشت نامة چهارتن از شاعران ایرانی و نقد و تفسیر آراء و اندیشه های آن ها است. نگارنده ضمن تشریح و بررسی آثار ادبی و علمی «ناصر خسرو»، «امام محمد غزالی»، «عطّار نیشابوری» و «سنایی غزنوی»، روند تحوّل روحی هر یک را با تکیه بر حوادث سیاسی و اجتماعی هر روزگار واکاوی می کند و با هدف کشف علل تحول روحی هر شخصیت، عوامل تأثیرگذار تاریخی و اجتماعی را بیان می نماید. کتاب در چهار فصل تدوین شده و هر فصل به یک شاعر اختصاص دارد.