ادبیات عامه یا فرهنگ عامه یا فولکلور که آن را هنر زبانی و هنرکلامی نیز گفته اند، به آن بخش از فرهنگ شفاهی مردم گفته می شود که مجموعة آداب و رسوم، باورهای قومی ـ قبیله ای و مذهبی، افسانه ها یا قلعه های تاریخی، ترانه ها، ضرب المثل ها، چیستان ها (نغزها)، لطیفه ها، خرافات، سحر و جادو، بازی ها و نمایش ها، سرودهای ملی ـ مذهبی و به طور کلی میراث مادی و معنوی آنان را که بیان کننده آثار ذوقی، اندیشه، هوش، احساس، هنر و دانش شفاهی ایشان است، دربرمی گیرد. در این پژوهش ضمن به دست دادن تعریفی از ادبیات عامه، جایگاه ترانه در این ادبیات، خاستگاه و پیشینة تاریخی آن و قالب های سنتی ترانه بررسی شده و از ویژگی های ترانه ها از منظر وزن، قافیه، مضمون، موسیقی سخن به میان آمده و سپس کلیاتی دربارة عناصر و خصلت های تشکیل دهندة ترانه ها از قبیل واقع گرایی، سادگی، خیال ورزی و... درج شده است. هم چنین مبحثی دربارة ترانه در مقام هنر و سرچشمة الهامات هنری و تقابل آن با ادب رسمی است. در پایان نیز، انواع ترانه های عامة فارسی، بر اساس نوع دسته بندی موضوعی، یک به یک و هریک با ذکر نمونه هایی معرفی شده اند.