شناخت، بررسی و تحلیل تاریخ و تمدن ایران در عصر هخامنشی( 559تا 330پیش از میلاد) مقوله ای است که نویسنده در این کتاب بدان اهتمام ورزیده است .بخش نخست  درباره((پیشینه پارسی ها)) است و در بخش دوم((علل و چگونگی سقوط ماد و انتقال  قدرت به هخامنشیان)) بررسی شده است .بخش های سوم تا دوازدهم، هر بخش به بررسی  حوادث تاریخی دوران زمامداری یکی از سلاطین هخامنشی اختصاص دارد :کوروش دوم،  کمبوجیه دوم، داریوش یکم، خشایارشای یکم، اردشیر یکم، داریوش دوم، اردشیر دوم،  اردشیر سوم، ارشک یا ارسس، و داریوش سوم .در بخش سیزدهم((دین، نظم و قانون در  عصر هخامنشی)) سخن به میان آمده و موضوع بخش چهاردهم((بررسی خط مشی کلی شاهان  هخامنشی در زمینه دین و قانون)) است .بخش پانزدهم درباره((آموزش و پرورش در  ایران عصر هخامنشی)) است .بخش شانزدهم به((مقام، قلمرو و میزان دانش و فرهنگ  ایرانیان در عصر هخامنشی)) اختصاص یافته است .در فصل هفدهم با عنوان((تاریخ  نگاری عصر هخامنشی)) به مورخانی چون هردوت، کتزیاس، توسیدید، گزنفون، دیودور  سیسیلی، سترابون و پلوتارک اشاره شده است .در آخرین بخش کتاب((جداول زمان بندی  شده شاهان هخامنشی در پژوهش های گوناگون)) گنجانده شده است .فهرست منابع تاریخی  ایرانی و خارجی عصر هخامنشی، فهرست اعلام، به انضمام عکس هایی از آثار مربوط به  هخامنشیان در صفحات پایانی کتاب به چاپ رسیده است .