نقد ادبی چون ابزاری است در دستان منتقد تا به شیوۀ علمی و حساب شده به شرح و توصیف آثار ادبی بپردازد و نقاط قوت و ضعف آن را مشخص سازد. در این میان او می تواند به ریشۀ ابی بپردازد و منشا طرح هر مساله را تا آن جا که در توان دارد پیدا کند. در واقع نقد ادبی هم چون وسیله ای است که زرگر با آن می تواند عیار طلا را مشخص سازد. از این رو فردی که به این کار روی می آورد نباید در پی منافع فردی باشد. امروزه نقد به رغم گذشته دیگر به معنای کشف معایب نیست، بلکه به بررسی آثار ارزشمند اختصاص دارد. در این دیدگاه، تحلیل گر ادبیات به تجزیه و تحلیل مشغول می گردد و می کوشد تا مضامین نهفته در اثر را توضیح دهد و آن چه را که از نظر خواننده پنهان مانده است مطرح سازد. هم چنین منتقد مانند نویسنده باید صاحب ایده باشد و فراتر از متن به طرح مساله بپردازد و از قدرت و خلاقیت و ابتکار والایی برخوردار باشد. در کتاب حاضر سعی شده تا با معرفی جریان های ادبی و سرگذشت هریک از آن ها، نیز تبیین باورهای برخی از نویسندگان معاصر غرب، برخی از ابهامات موجود در حوزۀ نقد آثار ادبی بازگو و خطای نویسندگان ایرانی در تقلید از نویسندگان مغرب زمین، بدون توجه به چگونگی شکل گیری جریان های ادبی در غرب باز نموده شود. مباحث کتاب عبارت است از: تحلیل ادبیات داستانی؛ انواع داستان و نقد داستان؛ نقد نحله های ادبی و ادبیات داستانی؛ زیرساخت داستان؛ بازشناخت داستان نویسان معاصر؛ در باب نقد ادبیات داستانی.