کتاب حاضر دربارة الگوهای دین داری در جهان نوشته شده است. از این رو ابتدا الگوی دین داری «خردگرا ـ معنویت محور» که اسلام مولد و مؤید آن است، بررسی می شود. این الگو بر سه محور «اصول توجیهی»، «خصوصیات اساسی» و «شرایط عمومی» مبتنی است که در کتاب به تفصیل مورد بازکاوی قرار گرفته است. سپس دین داری غلوگرایانه توضیح داده می شود. دو پیامد مخرّب غلو در دین داری که در این نوشتار بررسی شده اند عبارت اند از: «خلوص زدایی از دین» و «ناتوان سازی و ناکارآمدی دین داری». در ادامه الگوی دین داری التقاطی مطرح می شود. در این مقال به عوامل و پیش زمینه های التقاط لیبرالیسم، اومانیسم سکولار، اکتیولیسم و... اشاره می شود و هر یک از این عوامل در چهار ساحت «دین و دین داری»، «فهم و معرفت دینی»، «باورها و اعتقادات» و «اعمال و رفتار و تجربة دینی» تحلیل می گردد. آن گاه به خرافه گویی و فرآیند پیدایی آن در جهان مدرن پرداخته می شود. در پایان خرافات دینی و شیوه های مبارزه با آن و نیز مؤلفه های ساختاری و کاربردی تحجر دینی و آفاتی که دین داری از ناحیة تحجر می بیند، مورد ارزیابی قرار گرفته است.