در شناخت القاعده، دو نگاه کلی وجود دارد. در نگاه نخست، القاعده پدیده ای درون زا و طبیعی است که براساس نیازهای اجتماعی مسلمانان منطقه تشکیل شده است و از نگاه دیگر پدیده ای برون زا و تحمیلی بر تحولات طبیعی جوامع اسلامی است. در نوشتار حاضر، نویسنده با جمع و تبیین دو نگرش مطرح شده، معتقد است هر کدام از این نگرش ها به تنهایی ضعف هایی دارند و به ایراد روش شناسانة تقلیل گرایی دچار شده اند از این رو نگاه سومی را به این مضمون از القاعده ارائه داده است: القاعده پدیده ای مرکب از عوامل درونی و بیرونی است. در این رویکرد نویسنده با پاسخ گویی به پرسش هایی چون، فرآیند تحولات در روابط القاعده چگونه بوده است؟؛ جایگاه القاعده در میان جنبش های اسلامی چیست؟؛ ایدئولوژی القاعده چیست؟ و... تلاش کرده است عملکرد این پدیده را در جهان اسلام تبیین کند.