یک گشت و گذار خوب، از آن‌هایی که هم از مسیرش لذت می‌برد و هم مقصدی دارید که از رسیدن به آن خوشحال هستید و خوشیِ شما را در بر دارد. در این کتاب محمدعلی موحد، این پیر فرزانه، آمده به ما بگوید حقوق بشر چیست. نه اینکه حقوق بشر را با ماده‌ها و تبصره‌هایش به ما بگوید، بلکه، به زیبایی هر چه تمام‌تر، حقوق بشر را می‌شکافد، ریشه‌هایش را نشانمان می‌دهد، به ریشه‌های خودمان هم نیم‌نگاهی می‌اندازد. «در خانه اگر کس است» دو فصل از کتاب «در هوای حق و عدالت» است، که چون به موضوع حقوق بشر می‌پردازد به صورت مجزا در این کتاب آورده شده تا تشکیل یک مجموعهٔ مختصر و خوب را به حقوق بشر بدهد. کتاب از دو فصل تشکیل شده، فصل اول دربارهٔ خودِ حقوق بشر، شکل‌گیری‌اش، پیشینه و نظرات مخالف و موافقش صحبت می‌کند. فصل دوم سه جستار با سه موضوع است اما شاکله‌هایشات یکی است: حقوق بشر چه آورده‌های اساسی‌ای برای ما دارد. در آخر و به پیوست کتاب میثاق حقوق بشر را با طرح‌های جالب و مفهومیِ اردشیر رستمی آورده که جذابیتی دیگر برای کتاب است. می‌کوشم از محتوای دو فصل کتاب مختصری بیاورم.
حقوق جهانی بشر
فلسفهٔ حقوق بشر بر اینست که دولت‌ها در زندگی شهروندان نباید مداخله کند، اما از جایی و به هدفی، نوعی دیگر از مداخله رواست: جایی که دولت موظف است برای زدودن بی‌عدالتی‌ها بکوشد. این فصل همانند کشکول است، همهٔ زوایای این میثاق بین‌المللی را می‌کاود. بنابراین پس از اجمالی از نقش دولت به درجه‌بندی حقوق می‌پردازد، برخی حقوق آزادی‌های اولیه‌اند (مانند آزادی شخصی، امنیت)، برخی آزادی‌های مکمل‌اند (مانند آزادی اندیشه و مذهب). روی برخی از حقوق با گروه‌ها و جوامع است (مثلاً آن دسته از حقوق که به حق ملت‌ها بر منابع طبیعی‌شان اشاره می‌کند). هرگونه که به حقوق بشر بنگریم باید دانست که حقوق بشر در تقابل فرد با دولت شکل گرفته و از این اندیشه شروع شده که پادشاه سایهٔ خداست. بنابراین همت حقوق بشر بر قداست‌زدایی از قدرت بود، در مقابلِ سلطنت حاکمیتِ دولت را تقویت کرد. آزادیِ فرد را برجسته کرد. در اینجا موحد به مفهوم قرارداد اجتماعی اشاره می‌کند. قرائت‌هایی از آن وجود دارد. نویسنده به بودَن و واکنش هابز اشاره می‌کند. لاک هم از آن گفته است. پس از این، در تحلیل حقوق جهانی بشر به نکاتی اشاره می‌کند، اینکه حقوق مطلق و نامحدود نیستند، در برخی البته محدودیتی جایز نیست (مثل کرامت انسان)، ملاک محدودیت‌ها اینست که خودسرانه نباشد، وجه بزرگِ دیگر محدودیت‌ها هم «محدودکردن مداخلات عوامل اقتدارات عمومی در حوزهٔ استقلال‌های فردی» است. 
با همهٔ این‌ها روشن است که حقوق بشر نه‌تنها می‌تواند در جریان مخاصمات سیاسی بین‌المللی مورد سوء استفاده قرار بگیرد بلکه این امر رخ هم داده است. مرجعی برای تظلم دولت‌ها وجود ندارد، اگرچه شاید تاسیس دادگاه اروپایی حقوق بشر قدم خوبی باشد. از اینجا به ابزاری دیدن حقوق بشر و ذبح کردنِ آن می‌توان پی برد، از هجمهٔ آمریکا علیه دنیای کمونیستی در دوران جنگ سرد تا توجیهات دم دستی که برای توجیه حکومت‌های خودکامه، تا همین امروز، از مصادیق این دو امر است.
سه پیروزی بزرگ
در سه زمینه حقوق بشر به پیروزهای قابل توجهی دست پیدا کرده، نخست کهنه‌اندیشی‌هایی که به نام دین رخ می‌داد، دوم زدودن ننگِ بردگی، و سوم کوتاه‌کردنِ دست حاکمیت از گریبان مردم. موحد در جستار اول می‌گوید تدوین‌کنندگان میثاق حقوق بشر، به عمد، نفیاً و اثباتاً دربارهٔ دین سخنی نگفتند. این تعمد به جهت جلوگیری از سوء استفاده‌ها بود. از اینجا تیرگی‌هایی میان ارباب دین نسبت به حقوق بشر شکل گرفت. موحد از اسلام نمونه می‌آورد. البته او می‌کوشد وفقِ مغز حقوق بشر را با تعالیم اسلام نشان دهد. یکی از کارهایی که برای این امر انجام می‌دهد نشان‌دادن محتوای این میثاق در قانون اساسی ایران است. تلاش موحد زیباست. نمونهٔ دیگر هنگامی است که از بردگی سخن می‌گوید. نشان می‌دهد که بردگی در اسلام، آنچه در زمان پیامبر بوده در زمینهٔ تاریخی چه مفهومی داشته و صد البته که با مفهوم دوران مدرن و غربی‌اش متفاوت است.