استان یکی از بزرگ ترین و شگفت انگیزترین این آثار، زیباترین و جالب ترین آثار طبیعی و تاریخی کردستان، غار باستانی و زیبای کرفتو است که در حدود ۷۰ کیلومتری شهر دیواندره قرار دارد. این غار به سبب داشتن معماری منحصربه فرد و بی نظیر صخره ای، همواره مورد توجه باستان شناسان، پژوهشگران و گردشگران داخلی و خارجی بوده است. غار کرفتو از غارهای آهکی و طبیعی است که به استناد مطالعات زمین شناختی، صخره قلعه و غار کرفتو در دوران دوم زمین شناسی شکل گرفته است. غار کرفتو که به معنای غار خورشید است، در ادوار مختلف مورد استفاده های متفاوت بشر قرارگرفته و به همین سبب تغییرات و دگرگونی های عمده و دخل و تصرفات بسیار در آن صورت گرفته و بخش بزرگی از آن به سبک معماری صخره ای، بسیار هنرمندانه و باظرافت کامل به دست بشر کنده کاری شده است. این غار دست کند به نام معبد هراکلس (هرکول)، قهرمان اسطوره ای یونان هم معروف است. باستان شناسان، این کتیبه را به دوره بازگشت لشگر یونانیان در دوره پارت ها نسبت می دهند.