اگر مقصود از اعتدال قرار گرفتن میان دو سوی زیاده روی و کوتاهی در افکار و اعمال است، افراط و تفریط عبارت است از: «خروج از این حد میانی در افکار و اعمال». در این کتاب، تلاش بر آن است ضمن توجه به مبانی معناشناختی، معیارشناختی و معرفت شناختی دو واژه افراط و تفریط، آسیب شناسی این دو واژه و برخی از مصادیق و پیامدهای آن بیان شود. همچنین راهکارهای مقابله با انحرافات حاصل از افراط و تفریط نیز در کتاب برشمرده شده و گفتمان و مطالبات رهبری درباره اعتدال گرایی و اجتناب از افراط و تفریط در حوزه های گوناگون تبیین می شود.