موضوع این کتاب، شناخت اوضاع خلیج فارس و شرایط تاریخی و بازرگانی آن هم زمان با ظهور اسلام است. نوشتار حاضر که مجلّدی از مجموعة «خلیج فارس در تمدّن ایران و جهان اسلام» است، با هدف ارائة توصیفی از ویژگی های جغرافیایی و رویدادهای تاریخی «خلیج فارس» و کشیدن خط بطلان بر روی غرض ورزی های بعضی شرق شناسان بیگانه و با تکیه بر آرای استوار مورّخان گذشته و پژوهش های نوین دانشمندان عرصة تاریخ تدوین شده است. نگارنده نخست، نام «خلیج فارس» و محدودة جغرافیایی «ایالت فارس» در نخستین متون جغرافیایی مسلمانان را بررسی کرده و تاریخ «خلیج فارس» و «کورة فارس» را در عصر ظهور اسلام شرح داده است. سپس، تاریخ بندرها و جزایر خلیج فارس در قرون نخستین اسلامی را بیان کرده و در بخش دیگری، آثار و پیامدهای فتوحات در بندرهای شمالی و جنوبی خلیج فارس توسّط مسلمانان را برشمرده است. وی در بخش پایانی کتاب، رشد و رونق تجارت دریایی خلیج فارس در عصر ظهور اسلام را مطالعه کرده است.