در بخش اول کتاب، شعر غنایی در ایران، از نظر قدمت، موضوع و انواع بررسی شده است و در بخش دوم درباره "معشوق "ـ از نظر توصیف، مقام،  انواع و ویژگی هایش ـ در غزل های "انوری "و "عطار "سخن به میان آمده  است .در بخشی از کتاب آمده است" :معشوقی که در شعر عرفانی مطرح  شده بعد از مدتی به خداوند مبدل می گردد ;بسیاری از خصوصیات معاشیق  قرون اولیه را به خود می گیرد و عاشقان را به سوی خود می کشد .آنها  را می کشد و خود ضامن خون بهای آنان نیز هست، در این معشوق نوعی  بزرگی و سترگی وجود دارد که عاشق می داند جز فنا در راه وصال او  راه دیگری نیست .بدین خاطر، عشق زمینی وقتی در مقابل معبود قرار  می گیرد نام مجازی بر آن نهاده می شود و عشق معشوق عرفانی است که  حقیقی است و بس ."