منظومه ازهر و مزهر بزرگ ترین اثر حماسی و عاشقانه حکیم نزاری قهستانی است. ازهر و مزهر دخترعمو و پسرعمو، با عشقی سوزان همدیگر را دوست دارند و پس از دوران رشد و بلوغ ازدواج می کنند. برادران ازهر دارایی مزهر را به باد می دهند و به فکر شوهردادن خواهرشان به هلیل، ثروتمند بزرگ قبلیه بنی غشان می افتند. ازهر زیر بار نمی رود و برادرانش را به بی شرفی متهم می کند. نزاری در این منظومه در 736 سال پیش، از قهرمان زن این داستان، زنی شجاع، وفادار، پایبند به اعتقادات مذهبی و فعال در مبارزات اجتماعی را به تصویر می کشد.